بررسی سازگاری اکوفیزیولوژیکی و مقایسه عملکرد تعدادی ژنوتیپ‌ گندم تحت شرایط آبی و دیم در استان ایلام

بابائی, فرزاد; مدنی, حمید; ملکی, عباس; جنابی حق پرست, راحله

بررسی سازگاری اکوفیزیولوژیکی و مقایسه عملکرد تعدادی ژنوتیپ‌ گندم تحت شرایط آبی و دیم در استان ایلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام

² عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

³ دانشجوی دکتری خاکشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

به منظور ارزیابی سازگاری اکوفیزیولوژیکی تعدادی از ژنوتیپ‌های گندم نسبت به تنش خشکی و تعیین ژنوتیپ متحمل، این آزمایش با 50 ژنوتیپ، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار، تحت شرایط دیم و آبی در سال زراعی 90-1389 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شیروان چرداول در استان ایلام اجرا شد. تحت شرایط دیم، همبستگی بین عملکرد دانه و تعداد سنبلچه و وزن هزار دانه مثبت و در سطح یک در صد، معنی دار بود. در شرایط آبی، عملکرد دانه با تعداد دانه در سنبله، طول پدانکل، وزن هزار دانه و شاخص برداشت همبستگی مثبت و معنی دار در سطح یک درصد داشت. برای ارزیابی ژنوتیپ‌های گندم شاخص‌های میانگین بهره وری(MP)، حساسیت به تنش(SSI )، تحمل به تنش(STI)، میانگین هندسی بهره وری(GMP) و تحمل(TOL) بر مبنای عملکرد ژنوتیپ‌ها در شرایط رطوبت محدود(دیم) و بدون تنش(آبی) محاسبه شدند. بر اساس عملکرد دانه، شاخص‌هایSTI, GMP, MP که دارای بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار با عملکرد دانه در هر دو شرایط دیم و آبی بودند، انتخاب شدند. لذا این شاخص ها مناسب‌ترین شاخص برای تفکیک و شناسایی ژنوتیپ‌های حساس و متحمل به تنش خشکی در نظر گرفته شدند .نتایج کلی حاکی از برتری عملکرد دانه و تحمل نسبت به تنش خشکی در ژنوتیپ‌های محمدی، کراس سبلان و سرداری در مجموع دو شرایط دیم و آبی بود.

کلیدواژه‌ها